Avrupa Konseyi ve Avrupa Parlamentosu Aralık 2022’de AB Karbon Sınır Ayarlama Mekanizması (CBAM) üzerinde geçici bir anlaşmaya vardı. AB CBAM, AB Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kapsamında yerli malların tabi olduğu tarifeyi yansıtacak şekilde, belirli sektörlerdeki ithal mallara bir tarife uygulayacak. Politika, AB üreticilerinin yabancı üreticilere karşı rekabet gücünü korumayı ve AB’nin ticaret ortaklarını karbonsuzlaşmaya teşvik etmeyi amaçlamaktadır.
İşte teklifin yasal zaman çizelgesinin hızlı bir özeti:
- 14 Temmuz 2021’de Avrupa Komisyonu AB CBAM teklifini resmen tanıttı.
- 21 Aralık 2021’de, Avrupa Parlamentosu’nun baş raportörü Mohammed Chahim, daha iddialı bir CBAM çağrısında bulunan teklifte önerilen değişiklikleri yayınladı.
- 15 Mart 2022’de Konsey teklifle ilgili görüşünü bildirdi.
- 22 Haziran 2022’de Avrupa Parlamentosu pozisyonunu oyladı.
- 11 Temmuz – 13 Aralık 2022 tarihleri arasında Parlamento, Konsey ve Komisyon arasında üçlü müzakereler gerçekleştirildi.
- 13 Aralık 2022 tarihinde Konsey ve Parlamento geçici bir anlaşmaya vardı.
Konsey’in basın açıklamasına göre, anlaşmanın nihai hale gelmesi için AB üye ülkeleri ve Avrupa Parlamentosu tarafından onaylanması ve kabul edilmesi gerekiyor.
En son CBAM teklifi, ilk versiyona benzer şekilde, kapsanan ürünlere hidrojen ve bazı alt ürünleri de ekliyor. 2023 Ekim ayına kadar, kapsama giren ithal mallarla ilgili emisyon verilerini toplamak ve 2026 yılında ithalat ücretlerini toplamaya başlamak için bir raporlama sistemi kurmayı amaçlamaktadır. Karbon yoğun sektörlere tahsis edilen ETS serbest tahsisatları 2026 yılında aşamalı olarak kaldırılmaya başlanacak ve 2034 yılına kadar tamamen ortadan kaldırılacaktır. CBAM, AB üreticilerinin rekabet gücünü korumak için serbest tahsisatların yerini aldığından, CBAM, serbest tahsisatların aşamalı olarak kaldırılmasıyla aynı hızda aşamalı olarak devreye girecektir.
AB CBAM önerisi ile ilgili iki noktayı akılda tutmak önemlidir:
Birincisi, ismine rağmen bu standart bir sınır ayarlaması değildir. Bir sınır ayarlaması, bir ithalat vergisi ve bir iç vergiyle birlikte giden bir ihracat iadesi içerir. Yerli ve yabancı üreticiler arasındaki oyun alanını eşitleyecektir. AB CBAM tekliflerinin farklı versiyonlarından hiçbiri ihracat iadesi içermemektedir. Bu nedenle teklif esasen bir ithalat tarifesidir. AB ihracatçılarına indirim yapılmaması, onları ETS emisyon tahsisatlarını ödemekten kaçınmak için üretim tesislerini daha gevşek iklim düzenlemelerine sahip yargı bölgelerine taşımaya teşvik edebilir.
İkinci olarak, bu teklifin DTÖ kurallarıyla uyumlu olup olmayacağı belirsizdir. AB kanun koyucuları, yabancı üreticilerden alınan ithalat ücretlerinin yerli üreticilerin tabi olduğundan daha yüksek olmamasını sağlamak zorunda kalacaklardır. Ayrıca, yabancı üreticilerin kendi ülkelerinin iklim politikalarına dayalı olarak ithalat ücretlerine karşı kredi talep etmelerine izin vermek zor olabilir. Ticaret ortaklarına yönelik bu farklı muamele DTÖ’nün ayrımcılık yapmama kurallarını ihlal edebilir. İdari açıdan, yabancı üreticilerin farklı ürünler için kısmi veya tam kredi talep etmelerine izin vermek zahmetli olabilir.
AB’nin CBAM teklifini ilerletmesi ve yasalaştırması beklenmektedir. Nihai anlaşmada detayların ne olacağı henüz belli değil. Politika, ticaret ortaklarını karbonsuzlaşmaya teşvik etmeyi amaçlasa da, mevcut teklif kapsamında olduğu gibi karbon tarifelerinin yürürlüğe konması istenmeyen sonuçlar doğurabilir. AB kanun yapıcıları politikayı iyileştirmek için görüşmelere devam etmelidir.
Yazar: Shuting Pomerleau
Çeviri: Aslıhan Akın
Metnin Orijinali: https://www.niskanencenter.org/whats-in-the-latest-eu-carbon-border-adjustment-provisional-agreement/
