Freedom House Dünya Özgürlük Raporu’nun yanı sıra 2009 yılından beri dünyada internet özgürlüğünün durumunun değerlendirildiği ve politika önerilerinde bulunulduğu “Freedom on the Net 2022: Countering an Authoritarian Overhaul of the Internet” raporunu da yayımladı. Raporda bu yıl küresel internet nüfusunun %88’ini oluşturan 70 ülke incelenmiş. Türkiye geçen yıla kıyasla 2 puanlık bir düşüşle 32 puan almış ve özgür olmayan ülkeler listesinde kalmıştır.
Raporda dünyada internet özgürlüğü erişimin önündeki engeller, içerik sınırlamaları ve kullanıcı hakları ihlalleri ana başlıkları altında inceleniyor ve 100 üzerinden puanlandırılıyor. Dünya Özgürlük Raporu ile benzer şekilde ülkeler “özgür”, “kısmen özgür” ve “özgür değil” olarak kategorize edilmiş. Türkiye 2016 yılına kadar “kısmen özgür” ülke statüsündeyken bugün istikrarlı olarak “özgür değil” kategorisinde yer almaktadır.
Rapordaki bulgulara göre küresel internet özgürlüğü 12 yıldır düşüş göstermekte. Çin 8 yıldır internet özgürlüğü için en kötü ülke olarak başı çekiyor. Ancak genel düşüşe rağmen 26 ülkenin puanının arttığı tespit edilmiş. Otoriter hükümetlerin daha kontrol edilebilir çevrimiçi alanlar oluşturmak için küresel interneti parçaladığı, halkı küresel bilgilere ulaşmaktan mahrum etmek istediği belirtiliyor.
Rapora göre Türkiye’de internet özgürlüğü daha da problemli olmaya devam ediyor. Teknik altyapı konusunda performansı çok kötü olmasa da, özgürlük konusunda ciddi sıkıntılar bulunuyor. İçerik kısıtlamaları, içerik sildirme, şeffaflık eksikliği, oto sansür, hükümet kontrollü kanallarca yapılan dezenformasyon, rekabet eksikliği, ifade özgürlüğünün yokluğu, internette söylenenlerin cezai işleme tabi tutulması, kişisel bilgilerin korunmaması gibi nice problem Türkiye’de yaygın olarak görülüyor.
Rapora göre Türkiye için 2022 yılındaki önemli gelişmeler şu şekilde sıralandı:
- Altyapının gördüğü zarardan dolayı yaşanan internet kesintileri,
- Uluslararası medya kuruluşları DW Türkçe ve Voice of America’nın internet sitelerine ulusal lisans almadıkları gerekçesiyle kısıtlama getirilmesi,
- 2020 Sosyal Medya Yasası ile devam eden içerik kısıtlamaları,
- Çevrimiçi medya kanallarında çeşitliliğin azalması,
- Yeni Dezenformasyon Yasası,
- Bir sosyal medya kullanıcısının paylaştığı içerik sebebiyle müebbet hapisle yargılanması, bir gazetecinin müebbet hapis cezasına çarptırılması ve CHP İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu’nun paylaştığı bir tweet sebebiyle hapis cezasına çarptırılması,
- İnternet gazetecilerinin giderek artarak saldırıya maruz kalması.
